ضربه گیر آسانسور یا بافر آسانسور چیست؟
به دلایل زیادی ممکن است یک تعمیر کار آسانسور یا شخصی که سرویس آسانسور را انجام میدهد، وارد چاله ی آسانسور شده باشد. حال آنکه کابین آسانسور در طبقات بالاتر است. تصور کنید بنا بر هر دلیلی مانند قطعی ناگهانی سیم بکسل، کابین ناگهانی سقوط کند. در این سقوط، هیچ یک از اجزای سیستم ترمز که قرار است کابین را متوقف کنند نیز نتوانند به موقع عمل کرده و کابین با سرعت سقوط می کند. در این شرایط اگر ضربه گیر آسانسور که اصطلاحا به آن بافر آسانسور نیز می گویند وجود نداشته باشد، تعمیرکار جان خودش را بر اثر اصابت با کابین آسانسور از دست خواهد داد.
بافر آسانسور یکی از مهم ترین موارد در ایمنی آسانسور است. ضربه گیر ها برای به حداقل رساندن خطر سقوط آزاد کابین هستند. به ویژه برای زمان هایی که طناب دچار مشکل میشود. به نوعی می توانیم بافر آسانسور را یک بخش مهم از سیستم ترمز هم در نظر بگیریم. به لطف این قطعه، پس از رخ دادن یک سقوط، کابین مستقیما با سطح زمین برخورد نمی کند. به طور کلی، نقش بافر آسانسور ، جلوگیری از برخورد شدید کابین هنگام لغزیدن کابین یا وزنه تعادل به سمت پایین شفت است.
این که از چه مدل بافر آسانسور استفاده کنید، به عوامل زیادی بستگی دارد. برای مثال؛ ظرفیت و تعداد افرادی که یک آسانسور میتواند حمل کند، سرعت آسانسور و … در انتخاب بافر آسانسور تاثیر گذار هستند. اگر سرعت کابین آسانسور کم باشد باید از بافرهای ضعیف تر است. اگر سرعت خیلی زیاد باشد، بافر قوی تری مورد نیاز است.
انواع کلی بافر آسانسور
اگر یک کابین با سرعتی ۱۱۵ برابر بیشتر از سرعت اسمی خود به سمت چاه آسانسور حرکت کند، و سیستم ترمز هم کار نکند، بافر آسانسور جلوی آن را خواهد گرفت و جان کسی که در چاه آسانسور است نجات پیدا می کند. خود بافر آسانسور بر اساس کارکرد خود به دو مدل جذب کننده ی انرژی (Accumulation Type) که اصطلاحا به آن AT می گویند و مدل مستهلک کننده ی انرژی(Dissipation) که اصطلاحا DT نامیده میشود، تقسیم می شود. انواع بافر آسانسور که مشاهده می کنید، هر کدام جز یکی از این دو دسته هستند.
بافر های فنری
- بافرهای فنری یا همان مکانیکی/ خطی: بافرهای فنری از برخورد شدید کف کابین با زمین جلوگیری می کنند. ساختار این بافر آسانسور از یک فنر که دور یک مقطع دایره ای پیچیده شده تشکیل شده است. خود این فنر ها به دو مدل فنر تخت و فنر لول تقسیم می شوند. این بافر آسانسور جز دسته ی اول بافرها، یعنی جذب کننده های انرژی می باشد.
بافر پلی اورتان
- بافر پلی اورتان (مکانیکی ، غیرخطی): ضربه گیر آسانسور ساخته شده از پلی اورتان، به دو نوع فوم های نرم و فوم های محکم تقسیم می شود. به طور کل به مواد شیمیایی حاصل از واکنش ایزوسیانات و پلی یول، پلی اورتان گفته می شود. بافر پلی اورتان شامل زنجیره های مولکولی آلی است که از طریق ساختار شیمیایی آن به هم میپیوندند. این ماده خاصیت عایق بودن برای حرارت را نیز دارد. بافر پلی اورتان، تنها برای سرعت های پایین کاربرد دارد و نمی تواند کارایی کافی را در رابطه با سرعت های بالا از خود نشان دهد. شرکت های فعال در تولید این محصول، به شدت برای بهبود عملکرد خود در تلاش هستند.
بافر پلی اورتان
- بافر هیدرولیک: این نوع ضربه گیر آسانسور، انرژی جنبشی کابین یا وزنه تعادل را جذب کرده و پس از بلند شدن کابین از روی آن، به طور خودکار تنظیم می گردد. سطح هیدرولیکی این نوع بافر آسانسور، به راحتی قابل تنظیم می باشد. از این نوع بافر در آسانسور هایی با هر اندازه سرعت می توان به راحتی استفاده کرد.
بافر هیدرولیک هیدرو فرکو
بافر های تولید شده توسط بافر هیدرولیک هیدرو فرکو، از کیفیت بالایی برخوردار هستند. این بافر ها ساخت ایران بوده و در انواع مدل ها با توان های متفاوت در دسترس هستند. مدل ۲۰۰۰ کیلوگرم (HB620) این ضربه گیر آسانسور، تا سرعت ۱و۶ دهم متر بر ثانیه پاسخ گوی نیاز آسانسور شماست و تا وزن ۲۰۰۰ کیلوگرم را به راحتی تحمل می نماید.
همچنین به تازگی شرکت آرین کوبه با الهام گیری از بافر های متروپلاست ترکیه اقدام به تولید بافر های هیدرولیک ۳تن برای آسانسور های تا سرعت ۲ متر کرده است.
اشاره ی کوتاهی به نصب بافرها
اگر بافر آسانسور به طور ایمن نصب شود، باید قادر باشد حداقل یک منطقه با ابعاد ۷۰ در ۱۰۰ در ۵۰ سانتی متر ایجاد کند. در واقع باید بتواند فضایی برای فردی که در حالت دراز کشیده قرار دارد فراهم کند. فضا باید دقیق ایجاد شود تا یک فرد بتواند در آنجا در صورت سقوط کابین، پناه بگیرید. در مواردی که چنین فضایی نمیتواند ایجاد شود. باید از بافرهای جمع شونده با سیستم عامل یا راه حل های ویژه استفاده شود. اگر این فضا به درستی ایجاد نشود، تضمینی برای حفظ سلامت فردی که در چاه آسانسور حضور دارد، وجود نخواهد داشت.
انواع ضربه گیر آسانسور
استاندارد های مربوط به ضربه گیر آسانسور
–بافر آسانسور باید با استاندارد EN 81-20/50 ساخته شود. این مورد بر اساس استاندارد های اروپا تعیین شده است.
–ضربه گیر آسانسور باید دست کم هر شش ماه یکبار مورد بررسی قرار گیرند.
-سطح روغن در بافر هیدرولیک باید بررسی شود که آیا آسیب دیده یا به کل خراب شده و نیاز به تعویض دارد.
-بر طبق آخرین ویرایش استاندارد EN 81-20/50 بافرهای غیر خطی، باید حاوی برچسب اطلاعات بوده و این برچسب نباید به راحتی کنده شده یا از بین برود. این برچسب حاوی اطلاعات؛ نوع بافر، نوع روغن بافر هیدرولیک، نام سازنده، حداکثر سرعت، حداکثر ظرفیت و … می باشد.
-در کنار بافر باید یک کتابچه راهنمای محصول وجود داشته باشد که حداقل به یک زبان چاپ شده باشد. (زبان کشور سازنده ی بافر و یا پرکاربردترین زبان در اتحادیه ی اروپا)
-به هیچ عنوان نصب و بررسی مداوم بافر آسانسور ها را فراموش نکنید. این مسئله برای حفظ امنیت بسیار اهمیت دارد.
هنگام نصب بافر به چه مواردی باید توجه کرد؟
-ضربه گیر باید در پایین ترین حد حرکت میان کابین و وزنه تعادل نصب شود.
–بافر هیدرولیک برای اکثر سرعت ها مفید واقع می شود اما برای سرعت های بالای یک و شش دهم بر متر مناسب تر است.
-اگر ضربه گیرها همراه با کابین و وزنه تعادل مشغول حرکت هستند. یک پایه ی ستون به ارتفاع نیم متر در انتهای مسیر حرکت باید وجود داشته باشد.